Vallende bladeren en eikels: Gevaar voor paarden in de herfst en het voorjaar
In de herfst en het voorjaar worden onze weilanden bezaaid met vallende bladeren, eikels en andere boomvruchten. Hoewel dit er misschien onschuldig uitziet, zijn ze niet allemaal onschuldig. Niet alleen eikels, maar ook zaden en bladeren van de esdoorn kunnen ernstige gezondheidsproblemen veroorzaken. Daarnaast kun je over het algemeen bomen en struiken die in de winter groen blijven, scharen onder de giftige soort. Als je het hebt over zeer giftige planten bij een kleine hoeveelheid dan zijn de buxus, taxus en esdoorn zeker belangrijke om goed in het oog te houden.
In dit artikel bespreken vertellen we je meer over eikelvergiftiging en Atypische myopathie wat veroorzaakt wordt door de Esdoorn. Ook geven we tips om vergiftiging te voorkomen.
Waarom eten paarden eikels?
Net als bij mensen, zijn ook paarden verschillend in voorkeur voor voedsel en smaak. Veel paarden houden niet van eikels, omdat ze erg bitter van smaak zijn, anderen vinden ze juist erg lekker! Hoort jouw paard bij de laatste groep? Dan liggen er wel enkele risico’s op de loer.
Wat is het risico wanneer een paard eikels eet?
Als je paard enkele rijpe eikels heeft gegeten is er meestal niets aan de hand. Maar vooral de onrijpe groene eikels en ook de groene bladeren van de eik bevatten veel van de stof tannine. Er bestaan tannines die goed zijn voor dieren, maar eikels bevatten tannines die giftig kunnen zijn. De tannines in eikels kunnen niet alleen giftig zijn voor paarden, maar ook voor runderen, schapen en geiten. Een grote dosis tannine kan vergiftigingsverschijnselen veroorzaken en in het ergste geval kan je paard er zelfs aan overlijden. Oppassen geblazen dus!
Symptomen van eikelvergiftiging:
- Verminderde eetlust
- Sufheid
- Koliekverschijnselen
- Donkergekleurde urine
- (Bloederige) diarree
- Gevoelige buikstreek
- Vermagering bij minder ernstige nierschade
Bepaalde tannines binden zich aan eiwitten en ijzer in de darmen van het paard, waardoor er eiwit- en ijzertekorten kunnen ontstaan. Verminderde eetlust, sufheid en koliekverschijnselen zijn meestal de eerste symptomen van een paard met een eikelvergiftiging. Daarnaast heeft de urine een donkerdere kleur dan normaal en kan je paard last hebben van (bloederige) diarree en een gevoelige buikstreek. Tannines tasten namelijk de darmwand van het paard aan waardoor er mogelijk maagzweren, maagdarmontstekingen, maagdarmverstoppingen en bloedarmoede kunnen ontstaan. De donkere kleur van de urine duidt op nierproblemen. Tannines kunnen de eiwitten van de nieren beschadigen met als gevolg een aangetaste nierfunctie, je paard kan hier zelfs aan overlijden. Bij een minder ernstige vorm van nierschade zal je paard vermageren, maar wel weer kunnen herstellen met behulp van (vaak intensieve) veterinaire zorg.
Pas op met drachtige merries, deze hebben bij eikelvergiftiging een verhoogde kans op abortus!
Behandeling bij een eikelvergiftiging
Heb je het vermoeden dat jouw paard een eikelvergiftiging heeft opgelopen? Dan is het verstandig om zo snel mogelijk de dierenarts te raadplegen. Het stadium van de vergiftiging zal dan eerst worden vastgesteld, waarna er verschillende mogelijkheden voor de behandeling zijn. Laxeermiddelen worden meestal ingezet om verstoppingen tegen te gaan en een infuus zal ervoor zorgen dat de gifstoffen uit het lichaam worden verwijderd.
Voorkomen is beter dan genezen
Een eikelvergiftiging kun je voorkomen door je paardenweide goed in de gaten te houden en eikenbladeren en eikels op te ruimen.
- Staan er eikenbomen vlak naast de wei? Zet dan een gedeelte van de wei af om te voorkomen dat je paard eikels en eikenblad kan eten.
- Controleer ook het drinkwater goed op eikels en bladeren.
- Is de wei wat kaal? Dit vergroot de kans dat je paard eikenblad en eikels zal gaan eten als die er liggen. Zorg in dit geval dat je voldoende ruwvoer van goede kwaliteit bijvoert om dit te voorkomen.
Het gevaar van de esdoorn in het voor- en najaar
Naast eikels kan ook de gewone Esdoorn voor serieuze problemen zorgen vooral in het voor- en najaar. De zaden (ook wel "helikoptertjes" genoemd), bladeren en jonge scheuten van de esdoorn bevatten de giftige stof hypoglycine A, die een dodelijke spierziekte kan veroorzaken: atypische myopathie.
Symptomen van atypische myopathie:
De toxine (het gif) beïnvloedt de hartspier en de spieren door het hele lichaam, wat ervoor zorgt dat je paard zich zichtbaar ziek gaat voelen.
- Spierzwakte en stijfheid
- Moeite met ademhalen
- Spiertrillingen
- koliekachtige klachten
- Donkere urine
- Ernstige vermoeidheid en verlies van spierkracht
- In ernstige gevallen niet meer kunnen blijven staan.
De ernst van de symptomen kan uiteenlopen van licht tot zeer ernstig en kan in de loop van de tijd verergeren. De aandoening kan zeer snel dodelijk zijn, vaak binnen 72 uur na de eerste symptomen. Het is daarom cruciaal om snel te handelen als je symptomen opmerkt.
Behandeling van Atypische myopathie
Atypische myopathie vereist onmiddellijke veterinaire zorg. In de meeste gevallen krijgen paarden ondersteunende zorg zoals infusen, pijnbestrijding en eventueel beademing.
Voorkomen:
Check je weiland! Staan er esdoorn bomen in de buurt, wees dan extra alert. Zet bijvoorbeeld een gedeelte van de wei af en probeer zoveel mogelijk zaden en bladeren weg te halen.
Hoe voorkom je vergiftiging?
- Check of er gevaarlijke bomen of struiken in de buurt van je weiland staan. Bomen zoals eiken, esdoorns en groenblijvende struiken zoals buxus en taxus zijn vaak te vinden in de omgeving van weilanden. Zorg ervoor dat je weet waar deze staan en voorkom dat paarden hierbij kunnen komen.
- Loop regelmatig een rondje door je wei en ruim bladeren en eikels op. Vooral in de herfst en het voorjaar kunnen giftige bladeren, zaden en vruchten zoals eikels en esdoornzaden op de grond vallen. Door de weide regelmatig schoon te maken, verklein je de kans dat je paard hier per ongeluk van eet.
- Zorg voor voldoende ruwvoer. Een paard dat genoeg hooi of gras heeft, zal minder snel geneigd zijn om van de grond te eten. Dit is vooral belangrijk in periodes waarin de weide schaars begroeid is, zoals in de winter of het vroege voorjaar.
- Zet risicogebieden af. Als er gevaarlijke bomen of struiken vlak naast de weide staan, overweeg dan om dat deel van de weide af te zetten, zodat je paard er niet bij kan komen.
Conclusie
De herfst en het voorjaar brengen meer gevaren met zich mee voor paarden dan je op het eerste gezicht zou denken. Naast eikelvergiftiging en de gevaren van de esdoorn, kunnen groenblijvende planten zoals taxus en buxus ook ernstige gezondheidsproblemen veroorzaken. Door bewust om te gaan met de omgeving van je paarden en regelmatig de weide op te ruimen, kun je de kans op vergiftiging aanzienlijk verkleinen. Wil je meer weten over giftige planten en bomen? Klik dan hier.