De voor- en nadelen van granen op een rij
Graanvrij voeren is een grote trend geworden. Waar komt dit precies vandaan? Er wordt soms de suggestie gewekt dat granen slecht zijn voor paarden, maar granen hebben ook voordelen voor je paard. Wel is het zo dat sommige paarden gebaat kunnen zijn bij een graanvrij dieet. In dit artikel leggen we het uit.
Waar graanvrij voeren vandaan komt is vrij eenvoudig: In het wild eten paarden voornamelijk kruiden en grassen om in hun dagelijkse behoefte aan energie en voedingsstoffen te voorzien. Je moet alleen niet vergeten, dat paarden in het wild ook veel gematigder bewegen.
Dit veranderde na de domesticatie. De paarden waren nodig als oorlogs- of werkpaarden en moesten prestaties leveren. In die tijd werd graan in hun dieet opgenomen. Kleine hoeveelheden graan leveren aanzienlijk meer energie op, vooral snel beschikbare energie. Die energie hadden de paarden nodig om hun werk te doen.
Tegenwoordig zijn er nauwelijks nog paarden die zware ploegen door diepe landbouwgronden trekken. We rijden meestal op aangenaam en vlak terrein en ze hoeven alleen maar een ruiter in rijkleding te dragen in plaats van zware wapens en voorraden. Vooral voor een paard dat alleen maar recreatief gereden word, is de energiebehoefte behoorlijk gedaald. Voor deze paarden is goed ruwvoer met een aanvulling van de benodigde vitaminen en minderalen vaak voldoende. Is graan ongezond voor mijn paard?
Granen, met mate gevoerd, zijn nog steeds een uitstekende energiebron voor paarden. Vooral wanneer je paard een sportieve prestatie moet leveren of als je paar een gebrek aan conditie moet compenseren. Snel beschikbare energie in de vorm van zetmeel stelt het paard in staat energie te leveren voor b.v. de spieren zonder veel inspanning in de stofwisseling. Door verschillende soorten granen te gebruiken, kan het lichaam zelfs langer over energie blijven beschikken. Sommige granen hebben ook positieve gezondheidseigenschappen, zoals tarwezemelen, die vaak in puree worden gebruikt ter ondersteuning van het maag-darmkanaal. Het kan dus zinvol zijn om je paard granen te voeren. Bij paarden moet alleen rekening worden gehouden met de beperkte verteringscapaciteit van zetmeel. De zetmeelinname per maaltijd mag daarom niet meer bedragen dan 200 g per 100 kg ideaal lichaamsgewicht. Want uiteindelijk, zoals altijd, is het de hoeveelheid die telt!
In diskrediet gebrachte granen
Ondanks de positieve eigenschappen, zijn granen in de paardenvoeding steeds meer in diskrediet geraakt. En er zijn inderdaad paarden voor wie graan ongezond is. Voor paarden met bijvoorbeeld EMS, Cushing, hoefbevangenheid en PSSM is het beter om graanvrij te voeren. Omdat we deze ziektes steeds meer tegen komen en het aantal paarden met overgewicht ook steeds meer toeneemt, hoor je ook steeds meer over graanvrij voeren.
Maar zoals gezegd, is graan in principe niet schadelijk voor een paard. Naast de snelle en direct beschikbare energie kunnen de afzonderlijke bestanddelen van de graankorrel waardevolle ingrediënten leveren. Graankiemen, -schillen, -vliezen, -stengels en -bladeren, maar ook zemelen zijn uitstekende leveranciers van voedingsvezels met talrijke voordelen voor een gezonde spijsvertering.
Bij graanvrije voeding wordt het eigenlijke endosperm, d.w.z. de binnenkorrel van de graankorrel, niet in het voeder opgenomen. Endosperm bestaat hoofdzakelijk uit zetmeel en gluten. Teveel zetmeel, d.w.z. licht verteerbare koolhydraten, kan leiden tot een snel stijgende bloedsuikerspiegel. Een hoge bloedsuikerspiegel leidt tot een overmatige afgifte van insuline, wat vooral voor insulineresistente paarden een probleem is en op lange termijn ook stofwisselingsziekten en hoefbevangenheid in de hand kan werken. Een te laag gehalte aan suiker en zetmeel, en dus ook aan energie, kan bij paarden tal van problemen veroorzaken of bevorderen, zoals waterige ontlasting, diarree, kolieken of zwaarlijvigheid. Op lange termijn kunnen ook ernstigere ziekten zoals EMS, diabetes, PSSM en Cushing ontstaan. Daarom is graanvrij voeren absoluut zinvol voor paarden met stofwisselingsziekten, overgewicht of paarden die onderhoud nodig hebben.
Wanneer is graanvrij voeden zinvol?
Vooral voor gevoelige paarden of paarden met genoemde ziekten zijn er veel voordelen van een graanvrije voeding.
1. De meeste paarden kunnen hun behoefte aan energie, mineralen en vitaminen al dekken met voldoende ruwvoer van hoge kwaliteit en een goed mineraalvoer. Je bespaart extra krachtvoer.
2. Als je de op granen gebaseerde componenten in het voer van het paard weglaat, verminder je ook de aanvoer van suiker en zetmeel aanzienlijk. Dit is vooral goed voor het spijsverteringskanaal en het organisme van paarden die te dik of te gevoelig zijn. - Het oorspronkelijke dieet bestaat hoofdzakelijk uit grassen en het spijsverteringskanaal is hiervoor ontworpen.
3. Als je jouw paard een voer geeft met een te hoge energiewaarde, zal je paard eerder last krijgen van overgewicht. Dit komt doordat je paard de energie uit het voer niet gebruikt voor de arbeid en er een verkeerde balans ontstaat. Minder beschikbare energie betekent een evenwichtiger paard.
4. Paarden hebben een beperkte verteringscapaciteit voor (graan)zetmeel: als je de hoeveelheid in het rantsoen vermindert, verminder je automatisch het risico op een aantal zeer ernstige ziekten.
5. Door graanvrij te voeren kan de dikke darm zich concentreren op het afbreken van de vezels van het essentiële ruwvoer, wat bijdraagt tot een gezonde spijsvertering en een gelukkiger paard.
Voordat je overstapt op graanvrijvoeren is het belangrijk eerst af te wegen of het past bij jouw paard. Weeg de voor- en nadelen zorgvuldig af en houd daarbij rekening met hoe intensief jij met je paard traint, maar ook of je paard aanleg heeft een van de in dit artikel genoemde aandoeningen.
