In het voorjaar breekt het weideseizoen weer aan. En hoewel gras voor een paard een natuurlijke voedingsbron is, brengt de overgang van stal naar weide wel wat risico’s met zich mee. Eén van deze risico’s is de hoeveelheid fructaan in het gras.
De fructaanindex
De fructaanindex van Hoefnatuurlijk (zie onderaan deze pagina) is een tool die het fructaangehalte op basis van de actuele weersinformatie samenstelt. Uiteraard is het daadwerkelijke fructaangehalte in het gras van veel meer factoren afhankelijk (soort gras, bemesting, bezetting van de weide etc.) maar als je je bewust bent van de schommelingen, kan dit je wel helpen bij het management van de weidegang van je paard.
Wanneer is het fructaangehalte hoog?
In de zon maakt een grasplant fructaan aan, wat hij gebruikt om te groeien. Hoe meer warmte en zonlicht er is, hoe meer fructaan er ook weer verbruikt wordt. Bij lage nachttemperaturen groeit de plant niet tot nauwelijks tijdens de nacht en wordt deze fructaan niet verbruikt, waardoor het fructaangehalte in het gras veel minder daalt dan wanneer het een zachte nacht is. De volgende ochtend begin je dus al met een hoger fructaan in het gras (accumulatie van het fructaan). Als het paard dit (vaak korte) gras eet, schiet zijn suikerspiegel omhoog, komen er meer suikers in de dikke darm terecht en ligt hoefbevangenheid op de loer. Dit is met name een risico voor paarden en pony’s die erg gevoelig zijn voor hoefbevangenheid. Gevaarlijke momenten zijn daarom erg zonnige dagen die volgen op erg koude nachten (nachtvorst). Dan is het verstandigst je paard of pony pas heel laat op de avond en gedurende de nacht op de weide te zetten (na 21:00 uur). De productie van fructanen door de plant vindt plaats onder invloed van zonlicht, dus op bewolkte dagen (of in schaduwrijke plekken van het weiland) wordt er minder fructaan in het gras gevormd, en groeit het gras dus ook minder snel.
Ook na een periode van droogte kan het gras gevaarlijk voor je paard zijn. Doordat het gras door droogte geen kans heeft gehad om te groeien, stijgt het fructaan naar de graspunten. Een regenbui zorgt ervoor dat het gras wel weer kan gaan groeien, bij paarden die gevoelig zijn voor suiker kan dit problemen veroorzaken.
Advies weidegang
Tijdens het voorjaar moeten we voorkomen dat het paard in één keer een te grote hoeveelheid fructaan binnenkrijgt, ongeacht of ons paard gevoelig is voor hoefbevangenheid of niet. Zelfs de meest stabiele bacteriepopulaties van het spijsverteringsstelsel worden in een bepaalde mate beïnvloed door overbelasting van fructaan, maar zijn in staat de effecten te verminderen. Gelukkig is het management voor alle paarden hetzelfde: voorzichtig omschakelen en het lichaam (lees: bacteriekolonies) de tijd geven zich aan te passen.
- Introduceer je paard op de weide op die momenten dat het fructaan nog niet te hard gestegen is onder invloed van het zonlicht (vroege ochtend tot 10:00 uur, met uitzondering van nachtvorstperiodes) of wanneer een groot deel van het fructaan dat die dag geproduceerd is alweer opgebruikt is door het grasplantje (na 21:00 uur).
- Beperk de grasinname. Dat kan door het gebruik van een muilkorf, de oppervlakte van het grasland te beperken door een stukje af te zetten of de tijdsduur van de weidegang langzaam op te bouwen.
- Voer voordat je paard de wei op gaat een alternatieve suikerarme ruwvoerbron, zoals Pavo SpeediBeet. Dit ondersteunt het behoud van de fermentatiepatronen. Een lekkere natte mix, vlak voordat je je paard in de wei zet, zorgt er ook voor dat je paard een vol gevoel heeft waardoor hij zich in de eerste uren minder op het gras ‘stort’.
- Bouw je winterrantsoen af en stel een zomerrantsoen samen naast gras. In de praktijk betekent dit vaak dat het zetmeelrijke krachtvoer dat je in de winter voert, vervangen kan worden door zetmeelarm krachtvoer, zoals bijvoorbeeld Pavo Nature’s Best, of een aanvulling van alleen vitaminen, mineralen en sporenelementen, zoals Pavo Vital (brokjes) of Pavo DailyFit (koeken).
De actuele fructaanindex
Hieronder zie je de actuele fructaanindex, zoals Hoefnatuurlijk deze gebruikt. De kaart geeft per plaats een indicatie van de mogelijke hoeveelheid fructaan in het gras. De risicovoorspelling (laag, gematigd, hoog en zeer hoog) wordt gemaakt op basis van de temperatuur en de hoeveelheid zon.
Let op: hierbij wordt dus geen rekening gehouden met overige factoren, zoals het soort gras, de bemesting, hoeveelheid zon en schaduw in de weide etc., waardoor het lastig is om een betrouwbare voorspelling te maken. Ons advies is dan ook om vooral je gezonde verstand te gebruiken en met bovenstaande tips de weidegang van je paard te managen.
