Tijdens de bevalling
Als de merrie begint met bevallen en de witte blaas zichtbaar wordt, controleer dan de ligging van het veulen. Voel of de twee voorbenen en het hoofd er zijn. Wanneer dit niet het geval is, ligt het veulen waarschijnlijk verkeerd. Zorg dan dat je merrie opstaat en bel direct de dierenarts.
Eerste 24 uur na de geboorte
De eerste 24 uur zijn cruciaal. Hierin is het belangrijk om een aantal punten te controleren (zie tabel 1 hieronder). Na de geboorte is het veulen voor de afweer tegen ziektes geheel aangewezen op de afweerstoffen uit de eerste merriemelk, oftewel de biest. Deze afweerstoffen kunnen alleen in de eerste 24 uur de darmwand van het veulen passeren en opgenomen worden in de bloedbaan. Wil het veulen niet drinken, heeft de merrie uierontsteking of is ze gestorven? Ingevroren biest of het Pavo SOS-kit met daarin kunstbiest kunnen een uitkomst bieden als het echt niet lukt.
Tijdschema bij een gezond veulen
| Een gezond veulen... |
binnen |
| staat |
< 1-2 uur |
| drinkt |
< 2-4 uur |
| plast |
< 8 uur |
| vochtopname |
< 12 uur |
| afdrijven darmpek |
< 12-24 uur |
Een moederloos veulen
Het is de nachtmerrie van iedere fokker: problemen bij de geboorte. Overleeft de merrie of het veulen het niet, kijk dan op de facebookpagina van de Veulencentrale of van Moederloze veulens en veulenloze moeders. Hier kun je proberen adoptie te regelen. Gaat het om een pleegmerrie die zelf haar veulen heeft verloren, vraag dan wel door wat de reden was. Bij verdenking van ziekten kun je er beter geen veulen bij plaatsen. Maak vooraf goede afspraken en zet deze op papier. Er zijn opvangplaatsen waar meerdere moederloze veulens samen worden geplaatst.
Een andere oplossing is een pleegmerrie die geen veulen heeft gehad, maar na een speciale behandeling melk geeft. Acceptatie van een pleegveulen verloopt hierbij meestal beter. Dierenkliniek Dennenoord in Duizel, vlakbij Eindhoven, heeft in het geboorteseizoen veertig van zulke merries klaarstaan, die na de adoptie tot het afspeenmoment met de fokker mee naar huis mogen, zodat het veulen in de eigen omgeving opgroeit. De kosten bedragen € 2.500. Dat lijkt veel, maar het voordeel ten opzichte van iedere twee uur de fles geven en de sociale ‘paardwaardige’ opvoeding die het veulen op deze manier krijgt, weegt daar zeker tegenop. Lees hier meer tips over wat je kunt doen bij een moederloos veulen.
Veulen afspenen
De meeste veulens worden tussen de vijf en zes maanden gespeend als het veulen zelfstandig veulenbrok en ruwvoer eet. Lees hier meer over de voeding van het opgroeiende veulen. Om de melkgift geleidelijk te laten opdrogen is het verstandig om een week voor het spenen de hoeveelheid krachtvoer voor de merrie te halveren. Drie dagen voor het spenen kan het krachtvoer helemaal gestopt worden. Zorg er ook voor dat de merrie voldoende beweging krijgt.
Veulen ontwormen
Het is aan te raden om het veulen tussen de vierde en achtste dag een wormspuit te geven. Dit moet vervolgens na vier tot zes weken herhaald worden. Daarna kan een normaal ontwormingsschema in overleg met je dierenarts aangehouden worden. Let wel op dat de wormspuit geschikt is voor veulens.
Meer informatie over het fokken van veulens? Kijk dan eens op de website van het KWPN!
